Các mô hình bền vững

Tin tức & Sự kiện  | 04-12-2023

Sustainability Models

Sep. 29; Written By Paul Stacey

Theo: https://paulstacey.global/blog/sustainability-models

Bài được đưa lên Internet ngày: 29/09/2023

Sep. 29; Written By Paul Stacey

 

Quán cà phê Giáo dục Mở của SPARC Europe

Tôi hướng tới việc trở thành diễn giả tại Quán cà phê Giáo dục Mở của SPARC Châu Âu vào ngày 10 tháng 10 năm 2023 lúc 7 giờ sáng theo giờ Thái Bình Dương. Điều này, lần thứ năm trong chuỗi quán cà phê giáo dục mở SPARC Europe đã sắp xếp xoay quanh Khuyến nghị Tài nguyên Giáo dục Mở (OER) của UNESCO, tập trung vào lĩnh vực hành động thứ tư của Khuyến nghị “nuôi dưỡng việc tạo ra các mô hình bền vững cho OER”.

Có nhu cầu lớn để làm cho dễ hiểu và nhân bản được các mô hình bền vững OER và tôi rất quan tâm về chủ đề này nên tôi biết ơn khi là một phần của hội thảo này. Đặc biệt cảm ơn Paola Corti vì tổ chức Quán cà phê này và mời tôi nói.

 

Khuyến nghị OER của UNESCO

Tôi đã có may mắn được đóng góp vào việc viết văn bản về tính bền vững được sử dụng trong Khuyến nghị của UNESCO, trong đó xác định các bước cần thực hiện để tạo ra một mô hình bền vững bao gồm:

việc rà soát lại các điều khoản, chính sách và quy định mua sắm hiện hành để mở rộng và đơn giản hóa quy trình mua sắm hàng hóa và dịch vụ có chất lượng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc tạo lập, quyền sở hữu, dịch thuật, tùy chỉnh, giám tuyển, chia sẻ, lưu trữ và bảo tồn OER, khi thích hợp, cũng như để phát triển năng lực của tất cả các bên liên quan đến OER để tham gia vào các hoạt động này

xúc tác cho các mô hình bền vững, không chỉ thông qua các nguồn cấp vốn truyền thống mà còn thông qua việc huy động nguồn lực dựa trên sự có đi có lại phi truyền thống, thông qua quan hệ đối tác, kết nối mạng và tạo doanh thu như quyên góp, cơ chế thành viên, trả tiền cho những gì bạn muốn và huy động vốn từ cộng đồng để có thể mang lại doanh thu và tính bền vững tới việc cung cấp OER trong khi vẫn đảm bảo rằng chi phí truy cập các tư liệu thiết yếu cho việc dạy và học không bị chuyển sang cá nhân các nhà giáo dục hoặc sinh viên

thúc đẩy và nâng cao nhận thức về các mô hình giá trị gia tăng khác sử dụng OER trong các tổ chức và quốc gia nơi trọng tâm là sự tham gia, đồng sáng tạo, tạo ra giá trị tập thể, quan hệ đối tác cộng đồng, thúc đẩy đổi mới và gắn kết mọi người lại với nhau vì một mục đích chung

ban hành các khung pháp lý hỗ trợ phát triển các sản phẩm OER và các dịch vụ liên quan phù hợp với các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế cũng như lợi ích và giá trị của các bên liên quan đến OER

thúc đẩy bản dịch ngôn ngữ trung thực của các giấy phép mở như được định nghĩa trong Khuyến nghị này để đảm bảo chúng được triển khai đúng cách

cung cấp các cơ chế triển khai và ứng dụng OER, cũng như khuyến khích phản hồi từ các bên liên quan và cải tiến liên tục OER; và

tối ưu hóa ngân sách và quỹ nghiên cứu và giáo dục hiện có một cách hiệu quả để tạo nguồn, phát triển và - liên tục cải tiến các mô hình OER thông qua cộng tác liên tổ chức, quốc gia, khu vực và quốc tế.

Khuyến nghị thực hiện tốt công việc xác định phạm vi cân nhắc cần được đưa vào mô hình bền vững. Nhưng nó không cung cấp ví dụ thực tế. Bạn phải nghĩ ra cho riêng bạn. Đối với những người muốn đảm bảo OER của họ có mô hình bền vững thì đây có thể là một rào cản.

 

Tư liệu về các mô hình bền vững OER

May thay, ngày càng có nhiều tài liệu về chủ đề này bao gồm:

Konkol, Markus, Jager-Ringoir, Katinka, & Zurita-Milla, Raúl. (2021). Open Educational Resources – Basic concepts, challenges, and business models (2.0). Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.4789124

Nghiên cứu này đưa ra các mô hình sau đây nếu phù hợp:

Mô hình bán trải nghiệm khóa học

Mô hình chính phủ

Mô hình cơ sở

Mô hình chương trình trên trực tuyến

Mô hình thuê bao

Mô hình dựa vào cộng đồng

Mô hình quyên góp

Mô hình thuê bao của cơ sở

Mô hình tài trợ/quảng cáo

Mô hình cơ chế thành viên

Mô hình bán dữ liệu

Mô hình tư vấn, đào tạo và hỗ trợ

Mô hình tác giả trả tiền

Tlili, A., Nascimbeni, F., Burgos, D., Zhang, X., Huang, R., & Chang, T. W. (2020). The evolution of sustainability models for Open Educational Resources: insights from the literature and experts. Interactive Learning Environments, 1-16. http://sli.bnu.edu.cn/uploads/soft/201124/2_2014185631.pdf

Nghiên cứu này xác định các mô hình bền vững OER tiềm tàng sau đây mà có thể được triển khai trong các hệ thống giáo dục đại học đương đại:

Thông qua nhà nước cấp vốn

Thông qua cấp vốn nội bộ

Thông qua đóng góp/tài trợ

Bằng việc tham gia vào mạng OER

Bằng việc chào các dịch vụ cho người học

Bằng việc dựa vào các tác giả OER

Mô hình dựa vào cộng đồng

Bằng việc sản xuất OER theo yêu cầu

Thông qua tài trợ/quảng cáo

Bằng việc chào dữ liệu liên quan tới học tập cho các công ty

Cả hai nghiên cứu đều nhấn mạnh vào các sáng kiến OER thực hành sử dụng dụng sự kết hợp các mô hình.

Rob Farrow, như một phần của Mạng châu Âu xúc tác cho Tài nguyên Mở trong Giáo dục (ENCORE+) đang tiến hành vài công việc hay phân tích tất cả các mô hình đó. Xem Các mô hình kinh doanh bền vững OER và Kiểu mẫu các mô hình kinh doanh OER .

Tôi thấy hữu ích để xác định các mô hình theo cách này, bao gồm các chi tiết liên quan tới từng trong số chúng. Nhưng tôi cũng thấy nó còn thiếu.

Phê bình các mô hình

OER không chỉ là tài nguyên giáo dục, chúng còn là các tài nguyên giáo dục “mở”. Việc duy trì phần mở của OER là cần thiết nhưng còn thiếu trong các mô hình đó. Thực hành mở phải được nhúng vào bất kỳ mô hình bền vững nào của OER.

Mô hình bền vững không là y hệt như mô hình tài chính. Hầu hết các mô hình ví dụ tập trung vào các vấn đề tài chính. Trong khi các cân nhắc về tài chính là một phần chắc chắn của mô hình bền vững thì chúng không là tất cả mọi điều. Ngoài ra các mô hình ví dụ tập trung vào doanh thu mà không cân nhắc đến các chi phí. Nhiều mô hình tài chính là phương tiện đơn giản sinh doanh thù từ các mô hình kinh doanh truyền thống và không phù hợp với giáo dục cũng như cách thức nó được cấp vốn. Các mô hình đó hoàn toàn không tính tới kinh tế của mở khác với kinh tế của không mở như thế nào, và cách thức mà mở làm thay đổi không chỉ mô hình tài chính cho giáo dục, mà còn cả thực hành của nó.

Các mô hình đó không đề cập tới vòng đời đầy đủ của OER - từ tạo lập, tới sử dụng, tới lưu trữ và phân phối, tới duy trì và cải tiến. Một mô hình bền vững phải tính đến toàn bộ vòng đời và việc quản lý cần thiết để đảm bảo tính thường trực và lâu dài. OER giống như những sinh vật sống cần được chăm sóc và nuôi dưỡng liên tục. Những mô hình hiện hành nói rất ít về phương tiện để thực hiện điều này. Một mô hình bền vững phải làm rõ cách OER liên quan đến việc cộng tác với những người khác để tạo lập, duy trì và quản lý thứ gì đó có giá trị chung.

Và cuối cùng những mô hình đó bỏ qua bối cảnh giá trị lớn hơn. Truy cập, bao gồm, khả năng tùy chỉnh, và chất lượng chỉ là một vài cách thức mà OER cải thiện đề xuất giá trị của giáo dục. Các mô hình đó không đề cập đến giá trị hoặc giả định sự ngang bằng về giá trị giữa OER và các tài nguyên giáo dục đóng truyền thống hơn. Mô hình bền vững OER phải tính đến giá trị OER tạo ra trong việc làm cho nó có thể hoàn thành được các tầm nhìn, mục tiêu và mục đích đa dạng của giáo dục.

Trong bài đăng trên blog này, và đối với Quán cà phê Giáo dục Mở SPARC Châu Âu, tôi sẽ đưa ra những điều này và những cân nhắc còn thiếu khác. Tôi đặt mục tiêu biến chúng thành những khối xây dựng nền tảng thiết yếu. Và tôi sẽ chia sẻ một vài ví dụ về mô hình bền vững OER của riêng tôi bắt đầu từ nền tảng đó.

Đưa ra công thức bền vững

Trong khoảng thời gian hai năm từ 2015 đến 2017, tôi là đồng tác giả với Sarah Hinchliff Pearson một cuốn sách được Kickstarter tài trợ có tên là Làm bằng Creative Commons (Made With Creative Commons).

Cuốn sách này mô tả mở có ý nghĩa như thế nào với tư cách là một mô hình đối với các tổ chức. Nó phân tích các mô hình kinh doanh mở và cung cấp hồ sơ của 24 tổ chức, khắp tất cả các lĩnh vực, những người đã nghĩ ra các mô hình bền vững.

Trong các năm kể từ khi cuốn sách đó được xuất bản, nhiều người đã thể hiện mối quan tâm trong việc áp dụng một mô hình mở nhưng đã hỏi tôi hướng dẫn cách làm thế nào. Theo một vài cách thức thì 24 trường hợp điển hình trong cuốn sách đó tất cả đều là độc đáo. Không có mô hình nào là vừa cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, tôi cảm thấy buộc phải chắt lọc mọi thứ trong Làm bằng Creative Commons (Made With Creative Commons) một số lời khuyên cốt lõi cốt lõi có thể áp dụng cho tất cả mọi người cho dù bạn đang ở trong lĩnh vực nào hay chi tiết cụ thể của mô hình bạn đang theo đuổi. Cuối cùng tôi đã nghĩ ra một công thức đơn giản:

Tính bền vững = tài nguyên mở có giá trị cao + lợi ích xã hội công cộng + cộng đồng người dùng, đối tác, cộng tác viên lớn

Hãy xem xét từng biến số trong công thức này.

Để bạn có được một mô hình mở bền vững, bạn phải tạo ra các tài nguyên mở giá trị cao. Nếu bạn đang đơn giản chia sẻ mở vài điều giá trị thấp thì khả năng tạo ra một mô hình bền vững là thấp. Đề xuất giá trị của tài nguyên mở càng cao thì khả năng có được một mô hình bền vững càng cao. Một yếu tố thiết yếu của giá trị đó phải là một loại lợi ích xã hội công cộng nào đó mà các tài nguyên đó tạo ra. Sẽ rất hữu ích nếu tổ chức của bạn có sứ mệnh xã hội chứ không chỉ là tham vọng về lợi nhuận, lợi nhuận của nhà đầu tư và tăng trưởng không giới hạn. Nếu bạn có một tài nguyên mở giá trị cao mà sinh ra vài dạng lợi ích xã hội công cộng thì những người khác sẽ sử dụng nó và tham gia cùng với bạn để cải tiến nó. Việc xây dựng một cộng đồng rộng lớn những người sử dụng, người cộng tác, và đối tác là thiết yếu. Nếu bạn có tất cả 3 điều đó thì bạn có nền tảng cho một mô hình mở bền vững.

Công thức đơn giản này khẳng định rằng tính bền vững liên quan tới việc kết hợp các nguồn lực để sinh ra lợi ích xã hội với kết nối con người. Các tổ chức mà theo đuổi chiến lược này nhằm cung cấp giá trị và xây dựng mối quan hệ trước. Một khi những điều đó đã sẵn sàng, có thể tạo ra giá trị tương hỗ có đi có lại giữa tất cả những người tham gia, từ đó hình thành một mô hình bền vững.

Công thức này đối với tôi là một kiểm thử đối với các mô hình bền vững. Tôi tự hỏi bản thân liệu có các tài nguyên mở giá trị cao được chia sẻ hay không? Liệu các tài nguyên đó có tạo ra lợi ích xã hội công cộng đáng kể không? Liệu có một cộng đồng rộng lớn những người sử dụng, người cộng tác và đối tác đang làm việc với các tài nguyên đó hay không? Nếu câu trả lời là có cho tất cả 3 câu hỏi đó thì mọi điều sẽ là tốt cho việc tạo ra một mô hình bền vững. Nếu câu trả lời là không cho một hoặc nhiều biến số đó thì công việc cần phải làm để biến không thành có trước khi một mô hình bền vững có thể được tạo ra.

Khi bạn áp dụng kiểm thử này cho các mô hình được mô tả trong tài liệu, các mô hình đó thậm chí còn tỏ ra thiếu sót hơn.

Khung OER quốc gia cho mô hình bền vững

Bây giờ có lẽ bạn đang nói OK, hãy cho tôi xem một ví dụ. Vì thế hãy để tôi chia sẻ một mô hình bền vững OER mà tôi đã trình bày ở khóa tập huấn tôi đã thực hiện ở Trung tâm Quốc gia cho Bộ Giáo dục Học tập điện tử, ở Riyadh, Ả rập Xê út tháng 10/2014. Khi đó tôi từng là một phần của sáng kiến có tên là dự án Sách Mở mà Hillary Clinton đã bắt đầu khi bà từng là Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ. Mục tiêu của dự án Sách Mở từng là:

Cung cấp lợi ích của giáo dục mở cho thế giới Ả rập

Mở rộng quyền truy cập tới các tư liệu giáo dục mở, chất lượng cao, tự do không mất tiền ở các quốc gia Ả rập, với trọng tâm nhằm vào khoa học và công nghệ

Triển khai việc cấp phép mở trong khu vực MENA mà cho phép bất kỳ ai để sử dụng, tùy chỉnh, và chia sẻ các tư liệu giáo dục đó

Xây dựng các quan hệ đối tác giữa Mỹ và khu vực MENA để tạo ra nhiều hơn các tư liệu học tập mở, tự do không mất tiền, và kết nối được tới các nhà giáo dục, sinh viên, và các lớp học tiếng Ả rập

Các rào cản học tập thấp về địa lý, kinh tế, và cả giới tính

Tạo ra tài nguyên giáo dục mở mà bất kỳ ai có truy cập tới Internet đều có thể đọc, tải về, và in ra một cách miễn phí hoặc tùy chỉnh một bản sao đáp ứng các nhu cầu địa phương của các lớp học hoặc các hệ thống giáo dục của họ.

Cung cấp đầy đủ các sách giáo khoa khoa học cấp đại học chất lượng cao - sinh học, hóa học, vật lý và giải tích - trên trực tuyến, miễn phí, bằng tiếng Ả Rập

Giúp các giáo sư và các học giả Ả rập tạo lập các khóa học mở của riêng họ

Khám phá những lợi ích của OER cho các chính phủ, cơ sở, giảng viên, sinh viên và công chúng, đặc biệt xem xét cách làm thế nào OER tác động tới các thực hành việc dạy và học, bao gồm các mối quan hệ lẫn nhau và sự đồng vận của OER với truy cập mở, dữ liệu mở, chính sách mở, khoa học mở

Đánh giá tác động của OER

Hội đoàn Giáo dục Mở (Open Education Consortium), Creative Commons và World Learning đã được yêu cầu tổ chức và quản lý sáng kiến này. Những người tham gia từ khắp khu vực Trung Đông và Bắc Phi (MENA) đã tham gia vào một dạng học bổng, trao đổi học tập cố vấn bao gồm cả thời gian tại chỗ với một loạt các sáng kiến OER trên khắp nước Mỹ. Khi họ trở về nước họ đã được giao nhiệm vụ bắt đầu các sáng kiến OER của riêng họ.

Khi Creative Commons tiếp tục dẫn dắt dự án này thì tôi đã tham gia trong việc thăm quan tại chỗ khắp khu vực MENA để xem sự tiến bộ về OER từng như thế nào, cung cấp hỗ trợ cho việc lập kế hoạch và triển khai, và đưa ra các khuyến nghị hỗ trợ cải thiện sự tiến bộ và tác động. Ở Riyadh tôi đã được yêu cầu trình bày một khung OER quốc gia cho việc lập kế hoạch và triển khai OER. Đây là một trang tôi đã tạo ra và chia sẻ như một ví dụ của một mô hình bền vững OER quốc gia: