TIỀM NĂNG CỦA TÀI NGUYÊN GIÁO DỤC MỞ (OER) TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC

Trong bối cảnh giáo dục đại học đang chuyển mình mạnh mẽ dưới tác động của chuyển đổi số và nhu cầu học tập linh hoạt, Tài nguyên Giáo dục Mở (Open Educational Resources – OER) nổi lên như một giải pháp tiềm năng nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập. Với đặc trưng là nguồn tài liệu học thuật được chia sẻ miễn phí, OER đang được nhiều cơ sở giáo dục trên thế giới quan tâm và khai thác. Bài viết này phân tích các cơ hội mà OER mang lại, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang từng bước mở rộng học liệu số và phát triển nền giáo dục đại học theo hướng mở, sáng tạo và hội nhập.

Mở rộng khả năng tiếp cận tài liệu học tập

Trong bối cảnh nhiều cơ sở giáo dục đại học tại Việt Nam vẫn còn hạn chế về nguồn tài liệu học thuật cập nhật và kho học liệu số, OER trở thành giải pháp hiệu quả để thu hẹp khoảng cách về học liệu giữa các trường tại các thành phố lớn và trường ở vùng xa. Sinh viên có thể tiếp cận tài liệu mọi lúc, mọi nơi thông qua Internet – điều này đặc biệt hữu ích trong các giai đoạn học trực tuyến hoặc học kết hợp (blended learning) đang được đẩy mạnh hiện nay. Sinh viên có thể truy cập OER bất kỳ lúc nào và từ bất kỳ đâu trên thế giới. Tài liệu học tập có thể được sử dụng và tham khảo lại nhiều lần, giúp nâng cao chất lượng học tập cho người học.

Tiết kiệm chi phí cho sinh viên

Một trong những lợi ích lớn nhất của OER là giảm thiểu chi phí tài liệu học tập. Sinh viên không cần phải bỏ ra quá nhiều chi phí cho việc mua tài liệu học tập, thay vào đó có thể sử dụng các tài liệu miễn phí từ các kho OER. Việc khai thác OER giúp tạo môi trường học tập bình đẳng hơn.

Khả năng tùy chỉnh và điều chỉnh tài liệu
OER có thể được chỉnh sửa và thay đổi để phù hợp với nhu cầu và mục tiêu học tập của từng môn học. Các giảng viên có thể bổ sung, tái cấu trúc hoặc thay đổi tài liệu để phù hợp với từng lớp học cụ thể, điều mà các tài liệu truyền thống không thể làm được. Khác với giáo trình in ấn truyền thống, OER cho phép giảng viên Việt Nam tùy chỉnh nội dung phù hợp với mục tiêu môn học, trình độ sinh viên hoặc đặc thù chương trình đào tạo. Điều này hỗ trợ giảng viên chủ động cập nhật kiến thức, gắn bài học với bối cảnh thực tiễn trong nước. Tuy nhiên, việc tùy chỉnh này đòi hỏi giảng viên phải có kỹ năng biên tập nội dung số và hiểu biết về giấy phép mở.

Tăng cường sự tương tác và sáng tạo của sinh viên
Trong xu hướng giáo dục lấy người học làm trung tâm, OER mở ra cơ hội để sinh viên chủ động tham gia xây dựng nội dung học tập. OER khuyến khích sinh viên tham gia sâu hơn vào quá trình học tập. Sinh viên có thể tương tác với tài liệu, thay đổi, sửa đổi, thậm chí tạo ra nội dung mới, điều này không chỉ nâng cao kỹ năng nghiên cứu mà còn giúp phát triển tư duy phản biện và sáng tạo. Đây là tiền đề quan trọng để rèn luyện năng lực tự học, tư duy phản biện và kỹ năng công nghệ – những năng lực cốt lõi trong giáo dục hiện đại.

Phát tán nhanh chóng và dễ dàng
Khả năng chia sẻ tài nguyên nhanh chóng giúp các trường đại học, đặc biệt là các trung tâm học liệu, thư viện điện tử, có thể nhanh chóng phổ biến tài liệu học thuật tới đông đảo sinh viên và giảng viên. OER có thể được phát tán rộng rãi với chi phí rất thấp hoặc gần như miễn phí. Điều này giúp các tài liệu học tập có thể tiếp cận đến nhiều sinh viên hơn, đặc biệt là trong những lĩnh vực cần tài liệu cập nhật và kịp thời.

Khả năng cải tiến và cập nhật liên tục
Các tài liệu OER có thể được cập nhật và cải tiến nhanh chóng, điều này giúp tài liệu luôn giữ được tính thời sự và phù hợp với yêu cầu giảng dạy. Trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực hội nhập giáo dục quốc tế, khả năng điều chỉnh nhanh chóng và liên tục của OER là một lợi thế chiến lược.

Việc triển khai Tài nguyên Giáo dục Mở trong các cơ sở giáo dục đại học không chỉ mang lại lợi ích thiết thực về chi phí và khả năng tiếp cận học liệu mà còn thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao năng lực số cho giảng viên – sinh viên và khuyến khích tinh thần sáng tạo học thuật. Tuy vẫn cần giải quyết một số thách thức trong thực tiễn triển khai, nhưng với chính sách hỗ trợ phù hợp, OER có thể trở thành nền tảng quan trọng cho việc phát triển giáo dục đại học bền vững và hội nhập trong thời đại số.

📌 Nguồn tham khảo:
University of Maryland Global Campus Library. Open Educational Resources: Pros and Cons. Truy cập tại: https://libguides.umgc.edu/c.php?g=23404&p=138771#s-lg-box-22389034